Миний стратегийн нэг хэсэг нь Сингапурыг Зүүн өмнөд Азид “дэлхийн анхны баянбүрд” болгох явдал байлаа. Бид хөгжингүй орнуудын стандартын жишгээр хотуудаа тохижуулбал Сингапур бүс нутагтаа бизнес, аялал жуулчлалын бааз болох байлаа.
Үнэндээ хотын дэд бүтцийг өөрчлөх нь хүмүүсийн дадал зуршлыг өөрчлөхөөс хялбар байсан юм. Олон хүн гадаа жорлонтой урц, овоохойноос нүүж, цэвэр, бохир устай орчин үеийн тэнгэр баганадсан өндөр байшинд нүүж орсон ч тэдний авир төрх хэвээрээ байлаа. Иймээс бид хог хаягдал, бүдүүлэг зан авир, дуу чимээний эсрэг тэмцэж, хүмүүсийг бие биедээ эелдэг, боловсон ханддаг болгохын тулд шаргуу хөдөлмөрлөсөн.
Бид маш доогуур түвшнээс эхэлсэн. 1960-аад онд сайд, парламентын гишүүд бид ард түмэнтэйгээ уулзах үед ажилгүй хүмүүс эхнэр, хүүхдүүдтэйгээ ирж, урт дараалал үүсгэдэг байв. Тэд ажил олж өгөхийг гуйн, гудамжны худалдаа эрхлэх эсвэл такси барих, сургуулийн хоолны газарт хүнсний бараа зарах зөвшөөрөл хүсдэг байсан.
Хэдэн мянган ийм хүн гудамж талбайд хоол хийж талхны мөнгөө олдог ч тэд замын хөдөлгөөний дүрэм, ариун цэврийн болон бусад шаардлагыг үл тоомсорлодог байсан юм. Ингээд хотын ихэнх хэсэг хог новшиндоо дарагдаж, бохир заваан, эмх замбараагүй байхын зэрэгцээ өмхийрч ялзарсан хоолны үнэр үнэртдэг байв. Бид ялаа, шумуулыг устгаж, өмхий үнэртэй жорлон, суваг шуудууг үгүй хийсэн. Тэгээд хотын нийтийн бүх жорлон зохих шаардлагыг хангах болсон.
Олон иргэн ямар ч зөвшөөрөл, даатгалгүй хэрнээ хулгайгаар хүн тээвэрлэдэг байв. Тэд хаа ч хамаагүй зорчигчдыг авч, буулган замын хөдөлгөөнд аюул учруулж байсан. Олон зуу, мянган хулгайн такси нийтийн тээврийн хөгжлийг бараг зогсоох шахсан тул Засгийн газар хэдэн жилийн турш үүнтэй тэмцлээ.
Бид автобусны системийг өөрчилж, 1971 оноос хойш олон ажлын байрыг шинээр бий болгож, хувиараа машин барьдаг хүмүүст боломж олгосны эцэст хулгайн таксинаас гудамжуудаа цэвэрлэж авсан. Гудамжны худалдаа, гуанзыг авто замын хажуугаас халуун хүйтэн ус, хог зайлуулагч бүхий төвүүд рүү нүүлгэж чадсан. Тэдний зарим нь алдартай тогооч болж, амттай, сайхан хоолоороо жуулчдыг татдаг боллоо. Тэр бүү хэл баяжсан тогоочид одоо саятан болж, мерседес унаж, зөөгчдийг хөлсөлж байна. Ийм хүмүүсийн бизнес сэтгэлгээ, эрч хүч, авьяас билэг л өнөөгийн Сингапурыг бүтээсэн юм.
Бид Сингапурыг хот-цэцэрлэг болгохоор шийдсэн. Би төрөл бүрийн нээлт, ёслол, янз бүрийн байгууллага дээр, мөн замын хажууд гээд хаа сайгүй мод суулгахад оролцож байлаа. Харин би дараа нь биечлэн очиж, модоо шалгадаг байсан. Зарим газар ургаагүй модны оронд намайг ирэхээс өмнө шинийг суулгаж байсан тул удалгүй Үндэсний хөгжлийн яамны хүрээнд ногоон байгууламжийг хамгаалдаг байгууллагатай болсон.
Цэвэр хот, ногоон байгууламжийн төлөө хөдөлгөөнд өндөр албан тушаалтай түшмэдийг бүгдийг татан оруулж байлаа. Бид сая сая мод, бут суулгасан. Учир нь ногоон байгууламж хүмүүсийн ёс суртахууны түвшинг дээшлүүлж, иргэд өөрийн хотоороо бахархдаг боллоо. Бид ажилчин анги болон дунд давхаргын төлөөлөгчдийн амьдарч байгаа орчинг ижил болгож чадсан юм. Гэвч хүмүүсийн буруу зуршлуудтай тэмцэхийн тулд шаргуу тэмцэх хөдөлмөрлөх хэрэгтэй байлаа. Хүмүүс ногоон дээгүүр туучиж, цэцгийн мандлыг сүйтгэж, суулгацыг хулгайлж, унадаг дугуй, мотоциклоо мод түшүүлж тавин гэмтээдэг байсан.
Зөвхөн ядуус гэлтгүй докторын зэрэгтэй хүн хүртэл өндөр үнэтэй сортын нарсыг хулгайлж, гэрийнхээ гадаа тарихаар авч явдаг байлаа. Хүмүүсийг ногоон байгууламжинд хайртай болгохын тулд бид эхлээд сургуулийн сурагчдад ургамал, ногоог арчлах, хамгаалах хичээл заасан. Тэд дараа нь эцэг, эхтэйгээ туршлагаа хуваалцдаг юм.
Би дэлхийн бараг 50 улсад айлчилсан, тэдгээр орны үйлчилгээний түвшин надад их таалагдсан. Ингээд бид дэлгүүрийн худалдагч, таксины жолооч, үйлчилгээний хүрээний болон зочид буудал, зоогийн газрын ажилтнуудад эелдэг, боловсон харьцааны хичээл заах болов. Мөн Аялал жуулчлалын болон Худалдаа, үйлчилгээний яам ажилтнуудынхаа дунд үйлчилгээний чанарыг дээшлүүлэх кампанит ажил явуулж эхэллээ. Харин би энэ үед хөндлөнгөөс оролцож, “Зөвхөн жуулчдад төдийгүй Сингапурын иргэдэд ч зөв, боловсон, соёлч хандах ёстой” гэж мэдэгдсэн.
Дараа нь би Батлан хамгаалах яаманд даалгавар өгч, цэргүүдээрээ хүн амын дунд энэ талаар ухуулга сурталчилгаа явуулахыг даалгав. Түүнчлэн Боловсролын яам хагас сая оюутнуудаа, Зам харилцааны газар хэдэн зуун мянган ажилчдаа мөн ийм ажилд хамруулсан. Ийнхүү эелдэг, боловсон зан манай амьдралын хэв маяг болж, Сингапур маань жуулчдад төдийгүй оршин суугчдад таатай газар болон хувирсан юм.
Бүтээн босголтын ажилтай холбоотойгоор бид хүн амыг нүүлгэн шилжүүлэх тусгай тасаг байгуулсан. Тэд гудамжны худалдаачин, фермер, гар урлалч зэрэг хүмүүстэй дуусдаггүй яриа өрнүүлж, сэнхрүүлдэг болсон. Учир нь иргэд өөрсдийг нь нүүлгэн шилжүүлж, эсвэл ажил төрлийн чиглэлээ өөрчлөхийг шаардаж байгаад дургүйцэж байсан юм. Энэ бол улстөрийн осолтой даалгавар байлаа.
Хэрэв бид үүнийг маш болгоомжтой, хүмүүстээ ихэд анхаарал халамж тавьж, шийдээгүй бол дараагийн сонгуульд саналаа алдах байсан. Албан тушаалтнууд, парламентын гишүүдээс бүрдсэн зөвлөл эдгээр арга хэмжээнээс үүдэлтэй улстөрийн хохирлыг багасгахад бидэнд тусалж байлаа.
Хамгийн хүнд нь фермерүүдийг нүүлгэх байсан. Фермийн барилгын үнэ, хатуу хучилттай талбай, жимсний мод, загас үржүүлгийн газар зэргийг тооцон тэдэнд нөхөн төлбөр олгож байлаа. Энэ үед манай эдийн засаг хөгжин цэцэглэсэн тул бид нөхөн төлбөрийн хэмжээг ихэсгэсэн. Гэвч заримдаа хамгийн өгөөмөр нөхөн төлбөр ч хангалтгүй байлаа.
Ахмад үеийн фермерүүд цаашид ямар ажил хийх, нөхөн төлбөрийн мөнгөөр юу хийхээ мэдэхгүй байсан. Тэд орон сууцанд амьдардаг болсон ч гахай, нугас тахиа, жимсний мод, ногооны газраа санагалзсаар байв. Шинэ хорооллуудад нүүлгэн шилжүүлснээс 10-15 жилийн дараа ч Ардын хөдөлгөөний намын эсрэг саналаа өгөгчид байсаар байсан. Тэд Засгийн газрыг өөрсдийн нь амьдралыг сүйтгэсэн гэж үздэг байсан юм.